Yaban Mersini Faydaları ve Zararları
Özellikle Kuzey Avrupa’ya özgü bir meyve olarak bilinen yaban mersini, fundagiller familyasına mensup bir üründür. Lezzeti yanı sıra çeşitli kullanım alanları dolayısıyla gastronominin yanı sıra kozmetik alanında da oldukça ciddi bir talep görmektedir. Böylesine popüler bir meyve olmasından dolayı, faydaları ve zararları nelerdir sorusu da oldukça gündeme gelmektedir. En sevilen yaz meyvelerinden biri olan ve içeriğinde barındırdığı bol miktarda vitamin ve mineraller sayesinde sağlığımız için hemen her açıdan oldukça ciddi bir fayda sağlamaktadır. Bağışıklık sistemi yanı sıra cilt ve saç bakım ürünü olarak da kullanılabilmekte olan böğürtleni gelin biraz daha yakından tanıyalım.
Yaban Mersini Faydaları
İçindekiler
– C vitamini sayesinde cilt sağlığı için de oldukça etkili bir ürün olarak ön plana çıkar. Çeşitli kozmetik ürünlerinde sıklıkla gördüğümüz bu meyve, tam bir bakım ve temizlik ürünüdür de.
– Kalp – damar hastalıkları riskini azaltmaktadır.
– Antioksidan bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahip olan böğürtlen, vücudun temizlenmesini ve zararlı unsurların atılmasına yardımcı olur.
– Kanser riskini ciddi oranda düşürdüğü bilinmektedir.
– Oldukça lezzetli olan bu meyve kan şekerini dengeler. Buna bağlı yaşanan pek çok sorun ve hastalığın giderilmesinde de kullanılabilmektedir.
– Diyet yaparken kesinlikle istifade edilebilecek bir üründür. Düşük kalori ve çok life sahip olması dolayısıyla tokluk hissi verir ve gereksiz ara öğünlerin önlenebilmesini sağlar.
– Fosfor ve magnezyum içeriği sayesinde zihinsel gelişimi destekler. Bunun yanı sıra unutkanlığın giderilmesinde de oldukça etkili olduğu bilinmektedir. Ayrıca beyin iltihaplanmasını azaltmaktadır.
– İçeriğinde bol miktarda bulunan lifler sayesinde ise sindirimi düzenler ve kabızlık sorununun giderilmesinde oldukça etkilidir.
– C vitamini sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir ve çeşitli hastalıklara karşı siz tam anlamıyla izole eder.
– Magnezyum ve kalsiyum ise sağlıklı bir kemik ve diş yapısını desteklemektedir. Özellikle gelişim çağındaki çocuklar için kesinlikle önerilmekte ve düzenli olarak tüketilmelidir.
Yaban Mersininin Saça Faydaları
Saç bakımı ve temizliği için genellikle suyu kullanılmasının yanı sıra çeşitli kürlerde de kullanılan yaban mersini, bu açıdan oldukça etkili bir içeriğe sahiptir. Lezzetinin yanı sıra zengin içeriği sayesinde saçlarınızı derinlemesine temizler ve bakımını sağlamaktadır. İçeriğinde bol miktarda bulunan Be vitamini ve proandosiyanidinler sayesinde bu etkiyi yapabilmektedir. Özellikle antioksidan yapısı sayesinde doğal bir cilt temizleyicidir. Kullanmış olduğunuz şampuanın içerisine ilave edeceğiniz yaklaşık 6-7 çay kaşığı kadar yaban mersini suyu, faydalarından istifade etmeniz için yeterli olacaktır. Bunun yanı sıra saf halde masaj yolu ile de hem saçlara hem de saç köklerine uygulayabilirsiniz. Ayrıca yaban mersini, böğürtlen ve ahududu karışımından elde edeceğiniz doğal krem ile de saç bakımı yapılmaktadır. Bunun yanı sıra zeytin yağı ile de çeşitli bakım kürleri elde edilmektedir. Bu muhteşem ürünün saçınıza sağlayacak olduğu faydaları da şu şekilde sıralayabiliriz;
- İçeriğinde bulunan antioksidanlar sayesinde saç derisinde bulunan ölü derilerin ve zararlı bakterilerin atılmasına yardımcı olur. Gözeneklerin tıkanmasına engel olan bu unsurlar böylece cildin sağlıklı bir şekilde hava almasını da engeller ve bu nedenle saç sağlığınız tehlikeye girmiş olur. Bu uygulamalar sayesinde ise hücre yenilenmeleri desteklenir ve canlı bir görünüm elde edilmiş olur.
- Yine içeriğinde bulunan çeşitli bileşenler sayesinde derinlemesine bir bakım imkânı sağlar. Saç uçlarını onarır ve kırıkların giderilmesini sağlar.
- Saç diplerine masaj uygulaması şeklinde kullanıldığında ise; kepek, egzama ve saç kökü iltihaplanmaları gibi sorunların yaşanmasını engeller.
- Hızlı ve sağlıklı bir saç gelişimini destekler. Bunun yanı sıra sağlıklı, canlı ve parlak bir görünüm sağlar.
- Cilt için de olduğu gibi en önemli özelliği olan nem dengeleyici yapısı sayesinde saç derisinin de nem dengesini sağlayarak, bu sorundan kaynaklı yaşanan pek çok rahatsızlığın tedavisinde de kullanılmaktadır.
Yaban Mersininin Cilde Faydaları
Zengin içeriği sayesinde pek çok kozmetik markasını tarafından tercih edilen yaban mersini, hazır ürünler yanı sıra doğal yapım temizlik ve bakım imkânı da sağlamaktadır. Özellikle yine B vitamini ve çeşitli bileşenler sayesinde tıpkı saç derisinde olduğu gibi ciltte de aynı etkiyi yaratabilmektedir. Saçlara faydaları başlığında değindiğimiz olan böğürtlen, ahududu ve yaban mersini karışımı, cilt sağlığı için de oldukça tercih edilen bir üründür. Bunun yanı sıra yaban mersini suyu da saf halde doğrudan cilt bakımı için kullanılmaktadır. Tüm bunların ötesinde yiyerek tüketmenin bile cilde onlarca faydası olan böğürtlenin cilde faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz;
- Antienflamatuvar özelliği sayesinde patojenlere karşı cilt direncinizi artırır.
- Antioksidan özelliği, gözeneklerin derinlemesine temizlenmesine katkı sağlar. Böylece cilt sağlıklı bir şekilde hava alır ve canlı bir görünüm kazanır.
- A vitamini bakımından zengin bir içeriğe sahip olması dolayısıyla, yaşlılığa bağlı görülebilen bazı cilt deformasyonlarının olumsuz etkilerini azaltır ve hatta erteleyebilmektedir.
- Sivilce, akne gibi iltihap oluşumlarının kurumasına yardımcı olurken olası iz kalması riskinin de ortadan kaldırmaktadır.
- İçeriğinde bulunan yoğun B vitamini sayesinde uykusuzluk, yoğun tempo ve stres dolayısıyla cildinizde meydana gelebilecek kırışıklık ve cansız görünüm gibi sorunları engellemektedir.
- Yüze faydaları yanı sıra vücudunuzun herhangi bir bölümünde oluşabilecek enfeksiyon ve mantar oluşumlarının tedavisi için de oldukça tercih edilmektedir.
- En önemli özelliği olan nemlendirici etkisi sayesinde el ve ayaklarınızın bakımı için de son derece ideal bir üründür.
- Göz altında meydana gelen şişliklerin yok edilmesine de yardımcı olmaktadır.
Hamilelik Döneminde Yaban Mersini Yemenin Faydaları
Hamilelik dönemi için de oldukça sık önerilmektedir. İçeriğinde bol miktarda bulunan vitamin ve mineraller sayesinde, özellikle hamilelik dönemi gibi günlük besin değerleri ihtiyacının tavan yaptığı bir dönemde pek çok açıdan ihtiyacını karşılayabilmektedir. Anne yanı sıra bebeğin sağlıklı gelişimini de oldukça olumlu etkileyen yaban mersinin hamilelere faydaları ise şu şekildedir;
- Lifli bir yapıya sahip olması nedeniyle hamilelikte sıklıkla karşılaşılan kabızlık probleminin de önlenmesine yardımcı olmaktadır. Günlük olarak ihtiyaç duyulan lif ihtiyacının yaklaşık %25’ini karşılamaktadır.
- Folat açısından oldukça zengin bir içeriğe sahip olan böğürtlen, doğum esansında yaşanabilecek pek çok kusurdan bebeği korumaktadır.
- Artan günlük besin değeri ihtiyacının hemen hepsini tek başını karşılayabilmektedir. Magnezyum, fosfor, kalsiyum ve C vitamini gibi bebeğin gelişimi için oldukça önemli olan vitamin ve mineraller sayesinde sağlıklı bir sürecin yaşanmasına olanak sağlar.
- İçeriğinde ki bol kalsiyum ve magnezyum mineralleri sayesinde bebeğin sağlıklı bir kemik ve diş yapısına sahip olmasına katkı sağlar.
- Tüm bunların yanı sıra, K vitamini sayesinde ise kan pıhtılaşmasını tetikler ve hamilelik boyunca yaşanabilecek kanamalı sorunların şiddetini böylece azalmış olur.
Yaban Mersininin Bebeklere Faydaları
İçeriğinde ki pek çok bileşene rağmen en önemlisi ve öne çıkan selenyum bileşenleridir. Bu sebeple karaciğer, kalp ve göz sağlığı için tercih edilebilecek en özel ürünlerden biridir. Yetişkinlerin yanı sıra gelişim aşasında olan bebekler ve çocuklar için, oldukça kullanışlı bir meyvedir. Lezzeti sayesinde de çocuklar tarafından büyük bir keyifle tüketilen böğürtlenin faydaları ise şunlardır;
- Selenyum bileşenleri sayesinde karaciğeri korur ve kanser riskini azaltır.
- Yine selenyum sayesinde göz sağlığını korur ve gelişim aşamasındaki çocuklar için sağlıklı bir göz gelişimini mümkün kılar.
- Fosfor ve magnezyum ise, zihinsel gelişimine muhteşem bir şekilde destekler.
- İçeriğinde bol miktarda bulunan C vitaminleri sayesinde çocuğunuzun bağışıklık sistemini güçlendirir ve böylece çeşitli hastalıklara karşı korur.
- Zengin kalsiyum içeriği sayesinde ise sağlıklı bir kemiz ve ağız yapısına sahip olmalarına katkı sağlar. Bunun yanı sıra boy uzamasını desteklediği bilinmektedir.
- İçeriğinde bulunan antioksidanlar sayesinde de vücudun temizlenmesine ve zararlı bakterilerden kurtulmaya katkı sağlar.
Yaban mersini tüketilmeden önce belirtilmesi gerek en önemli husus şudur ki 8 aydan daha küçük bebeklere kesinlikle verilmemelidir. İçeriğinde bulunan zengin bileşenler, henüz sindirim sistemi tam anlamıyla gelişmemiş bebekler için zorlayıcı bir besin olabilir.
Yaban Mersini Besin Değerleri
Yaklaşık 100 gram yaban mersini meyvesinin içerisinde ortalama 44 kalori bulunmaktadır. Bunun yanı sıra; 8,51 g karbonhidrat, 0,47 g protein, 0,35 g yağ, 2,83 g lif, 0 g kolesterol, 6,1 mg sodyum, 91 mg potasyum, 14 mg kalsiyum, 0,55 demir ve A – C vitaminleri bulunmaktadır. Tüm bunların dışında yararlı bileşenler bakımından da oldukça zengindir. Hiç kuşkusuz ön plana çıkan en önemlisi ise selenyum bileşenidir.
Yaban Mersini Yağı Faydaları
Pek çok hazır kozmetik ürünlerinin içerisinde yer almasının yanı sıra ev yapımı doğal kürler için de oldukça kullanışlı bir üründür. Vücut sağlığı için de kullanılıyor olsa da pek çok meyve yağı gibi temel kullanım alanı cilt bakımı içindir. Bu özel ürünün sağladığı faydaları şu şekilde izah edebiliriz.
- İshal önleyici bir özelliğe sahip olduğu bilinmektedir.
- En etkin kullanım alanı saç ve cilt bakımı içindir. Antioksidan özelliği, fosfor ve magnezyum zenginliği ve yüksek C vitamini değerleri dolayısıyla cilt ve saç bakımı için ihtiyaç duyduğunuz pek çok besin değerini içeriğinde barındırmaktadır.
- Gözenekleri derinlemesine temizler, nem dengesini sağlar ve hem saç hem de cilde canlı ve parlak bir görünüm kazandırır. Bunun yanı sıra el ve ayak bakım ürünü olarak da oldukça sık kullanılmaktadır.
- Boğaz ağrıları ve iltihabının tedavisinde doğal bir ürün olarak kullanılmaktadır.
- Yara, kesik ve sivilcelerin giderilmesinde de oldukça etkileyici bir katkı sağlamaktadır.
- C vitamini içeriği sayesinde hemoroit tedavisinde de etkin bir biçimde kullanılmaktadır.
Yaban Mersini Çekirdeği Çayı Faydaları
Yaban mersini meyvesinden elde edilen çekirdekler kurutulur ve bazı işlemlerden geçirilerek oldukça aromatik bir tada sahip çay elde edilebilir. Bu çay içeriği dolayısıyla vücut sağlığımız için oldukça olumlu bir etkiye sahiptir. Yaban mersini çekirdeği çayının faydaları şu şekilde sıralanabilir;
- Vücut yağlanmasının önüne geçmektedir. Bu nedenle diyet dönemlerinin vazgeçilmez ve oldukça lezzetli bir ürünün olarak kullanılabilir.
- Kan içerisinde bulunan kolesterolün dengelenmesini ve buna bağlı pek çok kan – damar rahatsızlığının önlenmesine katkıda bulunur.
- En önemli faydalarından biri de hiç kuşkusuz HIV virüsüne karşı oldukça koruyucu bir etkiye sahip olmasıdır.
- Yaban mersini çekirdekleri lif oranı bakımından oldukça zengin bir içeriğe sahip olduğu için, sindirim siteminin düzenli çalışmasına yardımcı olur ve kabız sorununu çözmeye yarar.
- Göz yorgunluğunun giderilmesi için de yaban mersini çayı kullanılmaktadır.
Yaban Mersininin Zararları
Tüm besin gıdaları için yapılan birincil öneri her daim kararında tüketilmesidir. Aşırıya kaçılan her türlü ürün, büyük küçük pek çok sağlık sorununa yol açabilmektedir. Bunun yanı sıra bilinen yaygın bir yan etkisi veyahut zararı bulunmamaktadır. Bazı özel durumlar ve özel rahatsızlıklar dışından hemen herkes için ideal bir meyvedir. Zengin içeriği sayesinde onlarca fayda sağlamasına karşın aşırı tüketiminde veyahut bazı özel durumlar söz konusu ise uzak durulması gereken bir üründür. Olası zararları şu şekildedir;
- Böbrek taşı sorunu olanlar için de uygun bir meyve değildir. Zira içeriğinde bulunan oksalatlar, taş oluşumunu desteklemektedir.
- Herhangi bir bitkisel alerjik hassasiyeti olanlar da dikkatli ve ölçülü bir tüketim yapmalıdır.
- Aşırı tüketimi neticesinde mide bulantısı, baş dönmesi ve kusma gibi sonuçlar yaşanabilir.
- Hamile ve emziren annelerin böğürtlen meyvesi tüketmelerinde herhangi bir sakınca görülmemektedir (tabii ki aşırıya kaçmamak kaydıyla), fakat böğürtlen yaprağından elde edilen çayı kesinlikle tüketmemeleri önerilir.
Yaban Mersini Nasıl Saklanır
Buzdolabında Nasıl Saklanır; yaban mersininden elde edilen tüm ürünler buzdolabında saklanabilir. Elbette yapısına göre dayanıklılık süresi belirlenir lakin buzdolabı için uygun olmayan herhangi bir formu bulunmamaktadır. Bu nedenle rahatlıkla muhafaza edilebilir. Bu konuda önerilebilecek en önemli husus ise şudur ki genellikle cam malzemelerin içerisinde muhafaza edilmesi önerilmektedir. Aynı zamanda ağzı kapanabilir bir malzeme olursa ki kavanoz gibi, muhafaza süresi de oldukça artar.
Reçel Haliyle Nasıl Saklanır; doğrudan güneş almayan bir bölgede ve cam kavanoz içerisinde muhafaza edilmesi önerilmektedir. Yaklaşık 1-1,5 sene kadar bu şekilde muhafaza edilebilmektedir. Bunun aynı sıra elbette buzdolabında da muhafaza edilebilmektedir.
Taze Yaban Mersini Nasıl Saklanır; olabildiğince en ham hali ile tüketilmelidir. Zira herhangi bir işlem görmediği için dayanıklılık süreside oldukça kısadır. Eğer uzun süreli kullanım için yeterli miktarda taze kayısı elinizde mevcut ise, görünümünde ve tadında meydana gelebilecek olası deformasyonlar dikkatlice kontrol edilmeli ve ona göre tüketilmelidir.
Cilt ve Saç Bakım Jeli Olarak Nasıl Saklanır; bir veyahut iki kür kadar hazırlanmalı ve çokça yapılıp bekletilmemelidir. Zira içeriğinde bulunan bakım yağ asitlerinin uçması neticesinde herhangi bir olumlu etkisi kalmaz. Bu neden ev yağımı doğal bakım kremleri için oldukça kısa vadeli kullanım miktarı kadar hazırlanması önerilmektedir.
Yaban Mersini Nasıl Yenir
Tüketilişi bakımından oldukça zengin bir kullanım alanına sahiptir. Tatlılardan, sıcak içeceklere, reçelden ham halde tüketilmesine kadar hemen her çeşit kullanım alanı mevcuttur. Özellikle ham hali ve yağı oldukça sık tüketilen ürünlerdir. Bu iki ürün ile elde edilen bakım ürünleri yanı sıra lezzetli pastalar ve kurabiyeler, çoğunlukla beğenilmektedir. Ham halde taze olarak tüketmek de mümkündür ki en beğenilen halidir zira doğada alelade yerlerde kolaylıkla karşılaşabileceğimiz bir üründür. Bunun yanı sıra keklere, yemeklere ve yoğurda dahil edilerek de kullanılmaktadır. Eşsiz özelliklerinde istifade etmenin yanı sıra yukarıda bahsettiğimiz zararlarını da göz önünde bulundurarak rahatlıkla tüketebileceğiniz bir üründür.
Yaban Mersini Nerede Yetişir
Anavatanı Kuzey Avrupa ve Amerika olan bu bitki, coğrafyası gereği nemli ve orta ılıman bir iklim kuşağını sevmektedir. Söz konusu bu bölge ile olan benzerliği dolayısıyla ülkemizde de en fazla Karadeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. Nemli toprak ve güneşi sever. Gerekirse engebeli bir coğrafi yapıda da yetiştirilebilir.
Yaban Mersini Bitkisi Nasıl Yetiştirilir
Üretim tekniklerine girmeden önce bahsedilmesi gerek husus seçilecek olan yaban mersini cinsidir. Zira bilinen onlarca farklı cinse sahip bir bitkidir. Dar bir alana sahip iseniz ona göre, yüksek verim elde etmek istiyorsanız ona göre, hobi amaçlı ise ona göre ve evde yetiştirmek içinse yine bu kritere uygun cinsleri tercih etmeniz önerilmektedir.
Yaban mersini bitkisinin tohumu, çekirdeğidir. Açık alan, sera ve evde hobi amaçlı üretimi yapılabilmektedir. Çimlendirme ve fide elde etme tekniği ise klasik bitki yetiştiriciliği esaslarından ibarettir. Toprakta çimlendirme yapılacak ise seçilen toprak özelliği itibariyle nemli ve ıslak olmalıdır. Kuru bir toprak yapısını sevmeyen yaban mersini, 10 ila 20 cm kadar bir derinliğe gömülür. Bunun ardından ilk can suyu o an verilir ve çimlenmeye bırakılır. Yaklaşık bir hafta kadarlık bir süre zarfında çimlenen yaban mersini, evde saksıda da yetiştirilebilir. Açık hava ekim tekniği aynen uygulanmalıdır lakin ilk etapta küçük bir saksı dahi yeterli olacakken toprak üzerine çıkınca daha büyük bir saksıya alınmalıdır. Zira kökleri itibariyle oldukça uzun bir kök yapısına sahiptir.
Yukarıda belirtilen dikim işlemleri sonrasında dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise özellikle açık alam yetiştiriciliğinde iki tohum arası bırakılacak mesafedir. Bu mesafe yaklaşık 30 ila 40 cm arası olmalıdır. Elbette türüne göre bir düzenleme yapılmalıdır. Zira yukarı doğru büyüyen cinsler yanı sıra yassı büyüyen yaban mersini cinsleri de bulunmaktadır.
Kuru toprak sevmesinin yanı sıra güneş ışınlarına oldukça fazla maruz bırakılmalıdır. Bahçede yetiştiriliyor ise bu kolaydır lakin saksı yetiştiriciliği yapıyorsanız güneş alan bir bölgede konumlandırmanız gerekir. Bunun yanı sıra suyu seven bir meyvedir lakin kökleri kolaylıkla çürüye de bilir. Bu nedenle konumunuz gereği bitkini ihtiyacını sulama gözlemleri neticesinde idealize etmeniz önerilmektedir.
Yaban Mersini Çekirdeği Nasıl Çimlendirilir
Yaban mersini bitkisinin tohumu, çekirdeğidir. Açık alan, sera ve evde hobi amaçlı üretimi yapılabilmektedir. Çimlendirme ve fide elde etme tekniği ise klasik bitki yetiştiriciliği esaslarından ibarettir. Toprakta çimlendirme yapılacak ise seçilen toprak özelliği itibariyle nemli ve ıslak olmamalıdır. Kuru bir toprak yapısını seven yaban mersini, 10 ila 20 cm kadar bir derinliğe gömülür. Bunun ardından ilk can suyu o an verilir ve çimlenmeye bırakılır. Yaklaşık bir hafta kadarlık bir süre zarfında çimlenen yaban mersini, evde saksıda da yetiştirilebilir. Açık hava ekim tekniği aynen uygulanmalıdır lakin ilk etapta küçük bir saksı dahi yeterli olacakken toprak üzerine çıkınca daha büyük bir saksıya alınmalıdır. Zira kökleri itibariyle oldukça uzun bir kök yapısına sahiptir.
Yaban Mersini Çekirdeği Nasıl Çıkarılır
30 ila 40 derecelik bir ısı veyahut doğrudan güneş altında kurutulan yaban mersini meyveleri, içerisinde bulunan su miktarını kaybetmesi ile birlikte çekirdekleri kolaylıkla çıkarılabilir. Yaş halde çekirdek çıkarma işlemi pek tavsiye edilmez. Zira patlayabilir ve su sıçrar ki su lekesi oldukça zor çıkarılabilen bir meyvedir. Bunun aynı sıra parmaklarınızda uzun süreli taşımanız gereken mora yakın bir renk lekesi bırakır. Aynı zamanda kurutulan yaban mersinleri çekirdekleri çıkarıldıktan sonra dahi kuruyemiş olarak tüketilebilirken, yaş halde bu işlem uygulanır ise suyunu kaybeden ve çoğu israf olur.