Mantar Faydaları ve Zararları
Mantar, doğada gıda dönüşümünün oluşumunu sağlayan bir yiyecektir. Çayırlardan, ormanlardan ve çöllerden kayalık bölgelere kadar her türlü bölgede yetişebilirler. Mantar türlerinin belirli herhangi bir sayısı bulunmamaktadır. Yenilebilen türleri olduğu gibi zehirli türleri de mevcuttur. Mantarların tedaviye destek veren özellikleri de bulunmaktadır. Mantar içeriğinde pek çok çeşitte vitamin bulunur. Aynı zamanda mantar içeriğinde; potasyum, fosfor, bakır ve kalsiyum mineralleri de yer almaktadır.
Günümüzde yaklaşık olarak 1,5 milyon farklı mantar çeşidi vardır. Yeryüzünde neredeyse her bölgede bulunurlar ve aynı zamanda çok nemli bölgelerde yetişmektedirler. Mantar yenilirken çok dikkatli olunmalıdır. Mantarın türleri hakkında yeterli bilgisi bulunmayan bireyler, mantar yerken daha özenli davranmalılar. Mantarın, kişileri zehirlenmesi çok yüksek ihtimaldedir. Bu nedenden dolayı gebe kadınlar mantar yerken daha fazla dikkat etmelidir. Hamile olan kişiler mantarı pişmemiş olarak tüketebilir. Doğadan toplanarak yemeklere katılmak istenen mantarlar yüksek oranda risk taşıyabilmektedir. Bu sebeple güvenli olan mantar türleri tercih edilmelidir.
Mantar Faydaları
İçindekiler
Mantar, vitamin ve lif içeriğine sahip iyi bir mineral kaynağıdır. Bunun yanı sıra içeriğinde antioksidan bulundurur. Az kalorili olması sebebiyle içeriğinde az miktarda yağ bulunur. Bu nedenden dolayı kilo verdirmede çok etkilidir. Yüksek oranda beta glukan içeriği ile tokluk hissi yüksek orandadır ve kanda yer alan kolesterol seviyesinin dengelenmesini sağlar.
- Mantarın diğer faydaları ise şu şekilde sıralanabilir:
- Mantar, sindirim sisteminin korunmasında son derece etkilidir.
- Bağışıklık sistemini güçlenmesine yardımcı olur.
- Cilt sağlığını korur ve aynı zamanda hücrelerin yaşlanmasını büyük ölçüde engeller.
- Kolesterolün düşürülmesine katkıda bulunur.
- Metabolizmanın desteklenmesine yardımcı olur.
- Kan lipid seviyesini ve kan şekerini düşürür.
- Yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olur.
- Mikrobik hastalıklara ve enfeksiyon problemlerine karşı mücadele eder.
- Vücudun iltihaplanmaya karşı koruma sağlamasına yardımcı olur.
- Mantar, bağışıklık sistemini güçlendirerek hücre yaşlanmasının önüne geçer. Kolesterolü düşürür, bağırsak ve metabolizma sağlığını destekler. Bütün bu özellikleri aynı zamanda mantarın iyi bir vitamin, lif ve mineral içeriğine sahip olmasının yanında antioksidan maddesi açısından da zengin olmasından kaynaklanmaktadır.
- Mantar, düşük yağ ve düşük kalori içerdiğinden dolayı kilo vermek isteyen kişiler için de oldukça uygundur. Aynı zamanda yüksek oranda beta glukan içeriği, tokluk hissinin artmasına yardımcı olur ve hepsinden önemlisi ise kandaki hem iyi hem de kötü kolesterol seviyelerini normal düzeyde tutmaya yardımcı olur.
- Mantardaki kitin ismi verilen bir karbonhidrat çok zor bir şekilde sindirilmektedir. Bu sebepten dolayı, mantarın sindirim sisteminden geçmesi oldukça uzun bir zaman alacaktır. Kolay sindirilen besinlerin hızlı bir şekilde tetiklediği açlık hissi, mantar yendiğinde daha yavaş bir şekilde meydana gelir.
- Mantar, Yara iyileşmesinin hızlanmasını sağlayan ve hatta bağışıklık ve kanser problemlerine karşı çok güçlü bir etkiye sahip olan çeşitli maddeleri içerisinde barındırmaktadır. Aynı zamanda kortizon ve antibakteriyel sahip olup vücutta meydana gelebilecek iltihaplanma risklerin azalmasını sağlar.
- Mantar, oldukça yüksek oranda bir protein seviyesine sahiptir. 100 gram mantar içeriğinde ortalama olarak 3,3 gram protein yer alır. Bu sebepten dolayı; et tüketimini azaltmak isteyen kişiler ve vegan ve vejetaryen kişiler için değerli, oldukça lezzetli bir alternatiftir. Aynı zamanda yüksek orandaki ürik asit boyutları, romatizma ya da gut sebebiyle hayvansal proteinden uzak durmak zorunda olan kişiler için de çok uygun ve yararlı bir besin çeşididir.
- Mantar, B grubu vitaminlerce oldukça zengin bir besindir. Mantarda yer alan B vitaminleri cildin sağlıklı bir şekilde kalmasına ve sinir sisteminin düzgün çalışmasına katkıda bulunur. Mantarlar, hiçbir şekilde hayvansal madde içermeyen bazı B12 vitaminleri arasında yerini almaktadır. B2 vitamini yani boflavin ve B3 vitamini yani niasin, hücre fonksiyonları ve metabolizma için çok önemlidir. Bu vitaminler protein, yağ ve karbonhidrat sayesinde enerji üretiminde oldukça önemli bir role sahiptirler. Mantar içeriğinde yer alan D vitamini ise kemik sağlığının gelişmesine katkıda bulunur.
- Mantar, mineraller bakımından da çok zengin bir besin türüdür. Selenyum, fosfor, magnezyum, çinko, potasyum ve demir maddelerini içeriğinde barındırır. Potasyum, vücudun elektrolit ve su dengesinin sağlanması için oldukça önemli bir mineraldir. Bu mineral aynı zamanda sinir ve kasların düzgün bir şekilde çalışması için de gerekli olmaktadır. Magnezyum ile birlikte ise fosfor, diş ve kemiklerin sağlıklı bir şekilde gelişimini ve oluşumunu destekler. Bu mineral ayrıca kaslar ve enerji metabolizması için de çok önemli bir etkiye sahip olmaktadır. Selenyum, vücutta yer alan serbest radikallerin oluşumunu engellemeye yardımcı olur. Aynı zamanda selenyum; tırnak, diş ve saçlar için de çok yararlıdır. Bunun yanı sıra içeriğinde bol miktarda antioksidan özellikler barındırır.
- Kolon kanserinin önlenmesine yardımcıdır. Kültür, Cincile ve Reishi mantarı gibi mantar çeşitleri bağırsak sistemini güçlendirerek aktif bir rolde olmasını sağlar. Bu özelliği sayesinde kolon kanseri riskini en aza indirmiş olur. Kanser riskini tamamen ortadan kaldırdığı gibi aynı zamanda bağırsaklarda meydana gelebilecek herhangi bir parazit oluşmasına da fırsat vermez.
- Kansızlığı azaltır ve hatta düzenli kullanımda kansızlığı tamamen giderir. Sık sık hasta oluyorsanız ve kan şekeriniz de düşük bir orandaysa mantarı beslenme öğünlerinize ekleyebilirsiniz.
- Kilo vermek isteyen kişilerin metabolizmasını hızlandırarak zayıflama sürecinin daha verimli olmasına yardımcı olur.
Mantar Saça Faydaları
- Saçların daha güçlü görünmelerine yardımcı olur.
- Saçlara canlılık, parlaklık ve doğallık katar.
- Saç derisinde meydana gelen kuruluk gibi çeşitli saç derisi problemlerinin önüne geçerek tekrar yaşanma riskini azaltır.
- Saç dökülmelerine karşı son derece etkilidir.
- Saçların sağlıklı ve hızlı bir şekilde uzamasına yardımcı olur.
Mantar Cilde Faydaları
- Mantar, düzenli ve yeterli oranda tüketildiği takdirde cildi besler.
- Cildin pürüzsüz ve parlak bir görünümde olmasına yardımcı olur.
- Ciltte meydana gelen siyah nokta ve lekelerin hızlı bir şekilde giderilmesine yardımcı olur.
- Sivilce ve akne oluşumlarını engeller.
- Cildi, çeşitli dış etkilere karşı korur.
Mantar Hamilelere Faydaları
Bazı besinler bebeğin sağlıklı gelişimini olumsuz etkileyeceğinden dolayı gebe bir kadının tükettiği her şeye çok dikkat etmesi gerekir. Sağlığa pek çok yararı bulunan mantar da dikkatli kullanılması gereken gıdalar arasında yer almaktadır. Mantar, zehirlenme olasılığı yüksek bir gıda olduğundan dolayı hamilelik esnasında mantar tüketimi kesinlikle kontrollü bir şekilde yapılmalı ve hiçbir şekilde mantar tüketiminde aşırıya kaçılmamalıdır. Hamile kadınların mantarı çiğ olarak tüketmemesi gerekmektedir. Doğadan koparılan mantarlar büyük bir risk taşıyacağından dolayı, her zaman güvenli olan kültür mantarları tercih edilmelidir. Mantar tüketiminde haftada yaklaşık olarak 200 gramı aşmamak gerekmektedir.
Mantar Bebeklere Faydaları
”Mantar, bebeklere kaçıncı aydan sonra verilmelidir?” ve ”Mantar, bebeklere faydalı mıdır?” soruları annelerin merakla beklediği sorular içerisinde yerini almaktadır. Mantar, her ne kadar sizin için faydalı vitaminler ve çok güzel bir lezzet verse de bu durum bebeğiniz için de yararlı olacağı anlamına gelmez. Bebek beslenmesi esnasında mantar türleri, en riskli besinler arasında yer alır.
Fakat; bebeğinize hangi mantarı, nasıl ve ne zaman vereceğinizi bilirseniz bebeğinizi güven altına almışsınız demektir. Bebekler doğdukları andan 10. aylarına kadar kesinlikle hiçbir şekilde mantar tüketmemeliler. Bebeklere en garanti şekilde, 12. aydan sonra mantar verilebilir. Fakat bebeğinize mantar verirken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Mantarların hangi tür oldukları çok iyi bir şekilde bilinmelidir. Güvenilirliği kanıtlanmış ve zehirli olmayan kültür mantarını ya da buna benzer türleri tercih edebilirsiniz.
Her türlü duruma karşı bebeklere mantar vermeden önce kesinlikle bir uzman doktora danışılmalıdır. Mantarlar ilk olarak güzelce temizlenmeli ve sonrasında pişirilerek bebeğe yedirilmelidir. Mantarı bebekler için en tehlikeli yapan durumlar; iyi bir şekilde pişirilmemiş ve temizlenmemiş olmalarının yanı sıra zehirli olma ihtimallerinin bulunmasıdır.
Mantarlar bebeklere pe çok yarar sağlarlar ve bunun başında ise potasyum takviyesi gelir. Mantarın bebeğe olan faydası yalnızca bununla da kalmaz, selenyum gibi beyin gelişimini olumlu yönde destekleyen oldukça önemli olan bir mineral de sağlar. Aynı zamanda bol miktarda lif ve demiri içeriğinde barındırır. Güçlü bir bebek bağışıklığı ve aynı zamanda kemik sağlığı için gerekli olan D vitamini de mantarların içeriğinde yer alan vitaminler arasındadır.
Bebeklere pek çok yararı olmasına rağmen bilinçsiz bir şekilde mantar kullanımı büyük risklere yol açabilir. Bu nedenden dolayı mantar seçimine son derece dikkat etmeniz gerekmektedir. Bazı durumlarda mantar yiyen yetişkinlerde alerjik reaksiyonlar görülebileceği gibi çocuklarda ve bebeklerde de bu problem ortaya çıkabilir.
Bebeğinizde mantar alerjisi olup olmadığını anlamak için:
Eğer bebeğinize ilk kez mantar verecekseniz, üç gün boyunca mantar dışında ilk defa yiyeceği başka hiçbir besin vermeyin. Bebeğinize mantar vermeye çok küçük miktarlarda başlayın ve ardından bebek mantarı tükettikten sonra onu gözlemleyin. Eğer kızarıklık, kusma, nefes alıp vermede zorlanma ve döküntü gibi belirtiler yaşanıyorsa hiç vakit kaybetmeden bir doktora başvurmanız gerekmektedir.
Mantar Besin Değeri
Mantar, oldukça zengin besin değerlerine sahip olmasının yanında çok sağlıklı ve de lezzetli bir besin çeşididir. Protein bakımından son derece zengin olan mantarın kalori ve yağ oranı çok düşüktür. Sağlık açısından pek çok yararı vardır. Vücuda protein ve B grubu vitaminleri sağlanması için çok önemli bir kaynaktır. Aynı zamanda önemli miktarlarda mineral, antioksidan, lif ve eser element içermektedir.
- 100 gram mantarın yaklaşık olarak % 93,6’sı sudan olur ve bu da 22 kalori olmaktadır.
- 3,3 gram protein
- 3.26 gram karbonhidrat
- 2 gram şeker
- 1 gram lif
- 3,7 mg B3 vitamini
- 2 mg C vitamini
- 0.37 mg B2 vitamini
- 7 IU D vitamini
- 310 mg potasyum
- 3 mg kalsiyum
Mantar Zararları
Mantar, her ne kadar doğal bir antioksidan görevi görse de çok fazla tüketimi sonucu bazı problemler meydana gelebilir. Gereğinden fazla bir oranda mantar tüketilmesi halsizlik, yorgunluk ve mide sorunları gibi problemleri ortaya çıkarabilir.
Ayrıca çok fazla tüketiminde cilt alerjisi, alerji ve baş ağrısı gibi çeşitli problemler ortaya çıkarabilir.
Özellikle de hamile kadınlar, emzirme ve hamilelik döneminde gereğinden fazla miktarda mantar tüketmemesi gerekiyor.
Mantar Nasıl Saklanır
Mantarı buzdolabında saklamak
Eğer mantarı buzdolabında saklamak istiyorsanız ilk olarak fırça yardımı ile mantarın üst kısımlarını temizlemeniz gerekir. Sonrasında mantarı bir havlu kağıda sarın ya da kese kağıdının içerisine koyun. Mantarı hiçbir zaman naylon poşet içerisine koymamanız gerektiğini unutmayın. Çünkü bu durum mantarın kısa bir süre içerisinde bozulmasına yol açacaktır. Mantarın üzerini açık bir şekilde bırakacaksanız, buzdolabında koku yapmayacak gıdaların yanına yerleştirebilirsiniz. Mantar süngerli bir yapıda olduğundan dolayı kötü kokuları içine çeker. Mantarı kese kağıdına ya da havlu kağır içerisine yerleştirdikten sonra, buzdolabına yerleştirebilirsiniz. Bu mantarı 5, 6 gün içerisinde tüketmeniz gerektiğini unutmayın.
Mantarı derin dondurucuda saklamak
Eğer mantarı derin dondurucu içerisinde ve de çiğ bir şekilde saklayacaksanız, saklamadan önce mantarı kesinlikle temizlemeniz ve ardından iyice kurulamanız gerekir. Bu esnada hiçbir şekilde yıkamayın. Aksi takdirde tüm suyu mantar içine çekecek ve mantar çözüldüğünde ise tüm diriliği gitmiş olacaktır. Temizleme işlemini gerçekleştirebilmek için temiz bir fırçadan yararlanabilirsiniz. Mantarları dilerseniz bütün bir şekilde ya da parçalara ayırarak buzdolabı poşetlerine yerleştirebilirsiniz. Poşetin kapattıktan sonra üstüne tarih yazmayı unutmayın. Poşeti buzdolabına attıktan sonra 1 ay içerisinde bu mantarı tüketmeniz gerekir. 1 aydan fazla derin dondurucuda mantarın saklanması, sağlık açısından çok tehlikelidir.
Pişmiş mantarı buzdolabında saklamak
Pişmiş mantarı buzlukta saklayabilmek için kullanabileceğiniz bir diğer diğer yöntem ise pişirmek olacaktır. Mantarları iyi bir şekilde temizleyin ve ardından dilimleyin. Ardından az yağda sotelemeye başlayın. Pişme işlemi tamamlanan mantarları oda sıcaklığına gelene kadar bekletin. Sonrasında mantarları kapaklı kapların içerisine yerleştirerek kapakları sıkıca kapatın. Pişmiş şekilde bu kapları buzluğa atın. 2 ay boyunca pişmiş mantarlar buzdolabı içerisinde saklanabilir.
Mantar Nasıl Yenir
Mantar ülkemizde çayır ve ormanlık alanlarda yetişen birden çok çeşide sahip. Yenilebilir mantarların içeriğinde selüloz ve nişasta yer almazken mineral ve vitaminler açısından da çok zengin içerikte olmaları mantar yararları arasında. Bu nedenden dolayı iyi ve sağlıklı bir besin çeşidi olarak adından sıkça söz ettiriyor.
Mantar içeriğinde yer alan B2 vitamini, B1 vitamini, B7 vitamini, B5 vitamini, D vitamini ve C vitamini ile beraber fosfor, klor, brom, potasyum, sodyum, kalsiyum, mangan, çinko, demir ve bakır mineralleri mantarın yararları arasında yerini alıyor. Çok iyi folik asit kaynağı olmaları nedeniyle, bu vitaminin yetersizliğinden doğan anemi hastalığının tedavi esnasında mantarın yer aldığı bir diyet programının uygulanması önerilir. Mantar, aynı zamanda kandaki şeker düzeyini düşürerek sinir sistemini sakinleştirir.
Salatalarda her ne kadar çiğ olarak tüketilebilse de çoğu mantar çeşidi için bu kullanım çok riskli olacağından dolayı mümkün olamıyor. Mantar üzerinde yer alan ve insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen parazitler yalnızca 15 dakikalık pişirme işleminden sonra ortadan kayboluyor.
Pişirme işlemine başlamadan önce mantarları güzelce kuruladığınızdan emin olmalısınız. Aynı zamanda mantarları pişirmeden önce 15 dakika boyunca haşlamak, mantarların kararmasını önleyecektir.
Boyutları çok büyük olan mantarları, yağlanmış ızgara içerisinde pişirerek sıcak bir şekilde servis edebilirsiniz. Bu yöntem hem mantarların lezzetini arttıracak hem de kokusunu muhafaza etmenize yardımcı olacaktır.
Mantar Nasıl Yetiştirilir
- Günden güne giderek popülaritesini yükselten kültür mantarı; kolay bir şekilde büyüyen ve çok uğraşılmadan yetiştirebileceğiniz bir bitki olarak bilinmektedir. Dünyanın hemen hemen her yerinde görülen bu bitki, yüksek besin değerleri ve düşük kalorisi ile öne çıkıyor.
- Eğer evinizde bir kültür mantarı yetiştirmek istiyorsanız kullanmanız gereken ilk malzeme, mantar kompostu olacaktır. Mantar kompostunu dilerseniz kendiniz hazırlayabilir ya da dilerseniz hazır olarak satın alabilirsiniz. Hazır alarak işlemi fazlasıyla kolaylaştırabilir ve hızlandırabilirsiniz. Hazır olarak temin edeceğiniz kompostlar kuluçka dönemini tamamlamış olacaktır.
- Kompostunuzun içinde bulunan poşeti veya delikli kabın nem oranı yaklaşık olarak % 80 civarında olan karanlık bir bölgeye alarak her gün bu deliklerden su takviyesi yapılmalıdır.
- 20 gün sonra kabın ya da poşetin ağzını açarak gün içerisinde 8 saat boyunca havalanmasını ve aynı zamanda ışık görmesini sağlayın.
- Yine her gün sulama ile toprağın nemli bir kıvamda olmasını sağlayın.
- Zamanla mantarlarınızın oluşmaya başladığını göreceksiniz.